Σύμφωνα με εκτιμήσεις, μια σημαντική αλλαγή αναμένεται να επηρεάσει έως 25.000 αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες, οι οποίοι θα έχουν πλέον τη δυνατότητα να αναγνωρίσουν πλασματικά έτη ασφάλισης προκειμένου να αποκτήσουν επικουρική σύνταξη. Οι προϋποθέσεις που απαιτούνται για την απόκτηση της επικουρικής σύνταξης και την εξαγορά των πλασματικών ετών θα ευθυγραμμίζονται με εκείνες που ισχύουν για τη λήψη κύριας σύνταξης. Αυτές οι διατάξεις θα συμπεριληφθούν σε νέο σχέδιο νόμου που θα κατατεθεί από την υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Νίκη Κεραμέως, τον επόμενο μήνα, με σκοπό την ενίσχυση της Υγιεινής και Ασφάλειας στην Εργασία.
Η νέα ρύθμιση θα επιτρέπει σε ασφαλισμένους που δεν πληρούν τις ελάχιστες προϋποθέσεις για επικουρική σύνταξη να αναγνωρίσουν πλασματικά έτη, ώστε να συμπληρώσουν το ελάχιστο απαιτούμενο όριο των 15 ετών. Αυτή η δυνατότητα εκτιμάται ότι θα έχει θετικό αντίκτυπο σε πολλούς αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να διασφαλίσουν την επικουρική τους σύνταξη.
Πολλοί συνταξιούχοι ελεύθεροι επαγγελματίες που έχουν στο παρελθόν εργαστεί και ως μισθωτοί δεν μπορούν να λάβουν την επικουρική τους σύνταξη εάν δεν έχουν συμπληρώσει 4.500 ημέρες επικουρικής ασφάλισης μέσω μισθωτής εργασίας ή εάν δεν έχουν καταβληθεί σωστά οι εισφορές στον επικουρικό τους φορέα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολλοί ασφαλισμένοι να μην μπορούν να αποκτήσουν την επικουρική τους σύνταξη, διότι δεν πληρούν τις ελάχιστες προϋποθέσεις.
Οι προϋποθέσεις για την απόκτηση επικουρικής σύνταξης
- Συμπλήρωση 3.600 ημερών πραγματικής ασφάλισης στον επικουρικό φορέα.
- Εξαγορά με κόστος 6% επί των τελευταίων αποδοχών του ασφαλισμένου, με ελάχιστο επίπεδο αποδοχών το κατώτατο μισθό.
Με αυτό το νέο πλαίσιο, αν ένας συνταξιούχος ελεύθερος επαγγελματίας επιθυμεί να εξαγοράσει 900 ημέρες επικουρικής ασφάλισης (ισοδύναμο τριών ετών), θα μπορεί να αποκτήσει και επικουρική σύνταξη. Το κόστος της εξαγοράς θα κυμαίνεται από 49,8 ευρώ το μήνα έως και 1.729,8 ευρώ. Η αποπληρωμή μπορεί να γίνει είτε εφάπαξ είτε μέσω παρακράτησης από τη σύνταξη.
Η εξαγορά πλασματικών ετών στην επικουρική ασφάλιση θα είναι πιο συμφέρουσα για ασφαλισμένους με καλές συντάξιμες αποδοχές, καθώς εάν οι αποδοχές είναι πολύ χαμηλές, η εξαγορά δεν θα είναι αποδοτική. Όπως αναφέρεται σε συγκεκριμένα παραδείγματα, η συμφερότητα της εξαγοράς συνδέεται άμεσα με το ποσό της επικουρικής σύνταξης που θα λάβει ο συνταξιούχος. Για παράδειγμα:
- Συνταξιούχος του πρώην ΤΕΒΕ έχει 3.900 ημέρες ασφάλισης με εισφορές βάσει 600 ευρώ. Η εξαγορά 600 ημερών θα κοστίσει 1.195,2 ευρώ και η επικουρική σύνταξή του θα είναι περίπου 37 ευρώ το μήνα, με απόσβεση σε 2,5 χρόνια, καθιστώντας την εξαγορά συμφέρουσα.
- Συνταξιούχος του ΤΣΑ με 3.900 ημέρες ασφάλισης και εισφορές σε αποδοχές 300 ευρώ, θα πληρώσει επίσης 1.195,2 ευρώ για την εξαγορά 600 ημερών, αλλά η επικουρική του σύνταξη θα είναι μόλις 19 ευρώ το μήνα, με απόσβεση σε 5,5 χρόνια, καθιστώντας την εξαγορά μη συμφέρουσα.
Συνολικά, η απόφαση για εξαγορά πλασματικών ετών εξαρτάται από το ύψος της επικουρικής σύνταξης που πρόκειται να λάβει ο ασφαλισμένος, καθώς χαμηλότερες συντάξεις καθιστούν την εξαγορά ασύμφορη.
Διευκρινίσεις για την εξαγορά πλασματικών χρόνων και την ταχύτερη απονομή επικουρικών συντάξεων
Οι αιτήσεις για την εξαγορά ή την αναγνώριση πλασματικών χρόνων προκειμένου να θεμελιωθεί το συνταξιοδοτικό δικαίωμα μπορούν να υποβληθούν οποιαδήποτε στιγμή, είτε άμεσα είτε με την αίτηση συνταξιοδότησης, ανεξαρτήτως έτους. Ωστόσο, η αίτηση εξαγοράς δεν μπορεί να υποβληθεί μετά την αίτηση συνταξιοδότησης.Η αποπληρωμή μπορεί να γίνει είτε εφάπαξ είτε σε δόσεις, ή και με παρακράτηση από τη σύνταξη, εφόσον η αίτηση υποβληθεί ταυτόχρονα με την αίτηση συνταξιοδότησης. Το κόστος εξαγοράς είναι πλέον 20% επί των αποδοχών του ασφαλισμένου το μήνα πριν την υποβολή της αίτησης, με το κατώτατο κόστος εξαγοράς να ανέρχεται στα 155 ευρώ το μήνα.
Αναφορικά με την ταχύτερη απονομή συντάξεων, μέσω εγκυκλίου του ΕΦΚΑ, δίνεται η δυνατότητα σε ασφαλισμένους των οποίων η αίτηση είχε απορριφθεί λόγω μη συμμόρφωσης με τις προϋποθέσεις να υποβάλουν νέα αίτηση, εφόσον έχουν τουλάχιστον 15 έτη ασφάλισης σε όμοια ή διαφορετικά ταμεία.
Οι προϋποθέσεις για την απονομή επικουρικής σύνταξης έχουν ενοποιηθεί με τον νόμο 5078/2023, και οι ασφαλισμένοι όλων των ταμείων δικαιούνται επικουρική σύνταξη λόγω γήρατος, εφόσον έχουν συμπληρώσει 4.500 ημέρες εργασίας ή 15 έτη και έχουν δικαιωθεί σύνταξης από τον κύριο φορέα για την ίδια αιτία. Για χρόνους ασφάλισης αποκλειστικά σε επικουρικά ταμεία που εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ, η επικουρική σύνταξη θα εκδίδεται από τον φορέα όπου υποβλήθηκε η αίτηση, αρκεί να έχει συμπληρωθεί συνολικά 15 έτη επικουρικής ασφάλισης. Αν υπάρχει ασφάλιση σε επαγγελματικό ταμείο, ο χρόνος αυτός συνυπολογίζεται για τη συμπλήρωση της απαιτούμενης 15ετίας και η σύνταξη εκδίδεται με διατάξεις διαδοχικής ασφάλισης.
Η ταχεία απονομή αφορά όλες τις αιτήσεις για επικουρική σύνταξη που ήταν σε εκκρεμότητα μέχρι τις 19/12/2023, καθώς και τις αιτήσεις που υποβλήθηκαν μετά τον νόμο 5078/2023 από 20/12/2023 και έπειτα.
